2018 Dünya Kupası’nda VAR Nasıl Çalışıyor

Rusya’da FIFA 2018 Dünya Kupası başladı. Biz belki orda yokuz, ama sonuçta futbol seveni çok olan bir millet olarak yakından takip ediyoruz. Özellikle de Dünya Kupası’nda ilk defa kullanılan ve 2018-2019 sezonunda da Süper Lig’de kullanılacak olan VAR, yani Video Asistan Hakem (Video Assistant Referee) yakından takip ediyoruz.

VAR sistemi ligimizde ve gelecekte kullanılacak olan tüm liglere oranla farklı bir işleyişe oturtulmuş ve böylece FIFA da uygulamanın esaslarını belirlemiş oluyor.

VAR Merkezi: IBC

Yerel liglere göre en büyük farkı, Moskova’da IBC (Uluslararası Yayın Merkezi) içinde kurulmuş bir Video Asistan Hakem merkezi var. Tüm Video Asistan Hakem kararları bu merkezden veriliyor ve aynı anda tüm maçlar takip edilebiliyor. Yerel liglerdeyse böyle bir merkez bulunmuyor ve Video Asistan Hakem odası stadın içinde bir yayın odasına veya dışında bir canlı yayın arabası içine kuruluyor. Büyük ihtimalle ülkemizde de beinSports ortaklığında bu tür odalar kurulacak stadyumların altyapısına uygun olarak.

Her bir maçı ise 9 kişilik bir ekip takip ediyor. Bu ekibin 4 üyesi yayın teknisyeni (replay operator), odadaki hakemlere canlı olarak en iyi açıları ve yavaş çekimleri bulup göstermekle yükümlüler. Bu görevlilerden bir tanesi iki adet ofsayt kamerasını takip ve yönetmekle yükümlü.

Kalanlardan 4 kişi ise hakem, ama farklı görevleri bulunuyor. 1 tane video asistan hakem ve 3 tane yardımcı video asistan hakem var. 1 video asistan hakem ve 2 tane yardımcısı masada oturuyor ve pozisyon detaylarını takip ederken ayakta duran bir yardımcı video asistan hakem de maçın genelini ve farklı açıları aynı anda takip edip oturan hakemleri uyarmakla görevli.

Son kalan ise bir FIFA temsilcisi ve kendisi tüm iletişimi ve hakem inceleme ekranına iletilen görüntüleri takip etmekle yükümlü. Aynı zamanda doğru bilgilerin sisteme girilmesini de sağlayan kişi bu. Bu sayede hem maçların canlı yayınları, hem spikerler ve akredite takipçiler hem de internetten takip edenler için canlı olarak bilgilendirme sağlanıyor. VAR odasında bir inceleme başladığında sarı renkli uyarılar, hakem oyunu durdurduğunda kırmızı renkli uyarılar çıkacak. Son karar da yeşil renkli uyarıyla tebliğ edilecek.

Bu yayın merkezinden de takip edilen maçın stadyumuna iki adet canlı görüntü devamlı iletilmekte:

• Tüm tekrar açıları
• Video operasyon odasının canlı görüntüsü

Kararlar

Video odasında yer alan hakemlerin takip ettikleri 4 adet olay var:

• Gol ve golün oluşumuna etki eden olaylar
• Penaltı kararları
• Direkt kırmızı kart kararları
• Yanlış oyuncu tespiti

Hakemin kulağına direkt olarak konuşabilen video asistan hakemler sadece bu 4 tip olayda bir hata gördüklerinde hakemi uyarıyorlar. Böylesi bir durumda hakem oyunu durdurup kulağını gösteriyor. Hakem oyunu daha sonradan hakem atışıyla başlatabilir eğer oyun zaten durmamışsa.

Eğer hakem durumun değerlendirilmesi gerektiğine inanırsa durdurduğu oyun esnasında elleriyle dikdörtgen işareti yaparak pozisyon kararını gösterebilir veya pozisyonu inceleyeceğini herkese ilan eder. Eğer inceleme kararı verirse, yayın odasından iletilen iki canlı yayından birisi olan pozisyon tekrarlarını video yardımcı hakemlerin gördüğü şekliyle görür ve inceler ve son kararı verir.